Καταφύγιο Κοζάνης
ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΚΛΕΙΤΣΙΩΤΕΣ
Το Καταφύγι υπάγεται διοικητικά στο Νομό Κοζάνης και με την τελευταία Διοικητική διαίρεση το γνωστό «Καποδίστρια» έχει συνενωθεί με το Βελβενδό σε έναν ενιαίο Δήμο. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 1450 μ. και καλύπτεται από 44 τετραγωνικά χιλιόμετρα δάσους. Βρίσκεται στα δυτικά της Κατερίνης από την οποία απέχει 37,5 χιλ. ενώ βρίσκεται στα ανατολικά του Βελβενδού επάνω στο πανέμορφο βουνό των Πιερίων και απέχει από το Βελβενδό 17 χιλ. και από την Κοζάνη 53 χιλ.
Η καταγωγή των Καταφυγιωτών, ιστορικά και σύμφωνα με τις, όσες μαρτυρίες έχουν συλλεχθεί και τις γραπτές πηγές, εντοπίζεται στο τετράπλευρο ΗΠΕΙΡΟΣ- ΡΟΥΜΕΛΗ- ΔΥΤ. ΣΤΕΡΕΑ- ΘΕΣΣΑΛΙΑ. Πιθανόν να υπάρχουν και άλλες μικροφλέβες καταγωγής, που δε στάθηκε δυνατό να εξακριβωθούν, γιατί , εκείνοι που για πρώτη φορά σταμάτησαν στη «Γριτσιάνη ή Γρατζάνη ή Ποδαρικό», (περιοχή στις όχθες του Αλιάκμονα) κατά το χρονικό διάστημα 1612-1616, όπως γράφει ο Παναγιώτης Λιούφης, δεν ήταν όλοι τους από ένα ή δυο χωριά της Ηπείρου και από άλλα τόσα της Θεσσαλίας, αλλά από πολλά χωριά και αρκετές πολιτείες τόσο της Ηπείρου και Θεσσαλίας όσο και της Ρούμελης, έφθασαν δε, σκόρπιοι και ανακατωμένοι εξ αιτίας του κατατρεγμού των Τούρκων. Ο βασικός κορμός των κυνηγημένων που αποτέλεσαν τη μαγιά του μετέπειτα Καταφυγίου προέρχεται από τους επαναστατημένους του 1612 που συμμετείχαν στους αγώνες της επανάστασης της Θεσσαλίας- Ηπείρου από τον Επίσκοπο Τρίκης Διονύσιο. Η παράδοση δυναμώνει και ενισχύει σημαντικά την άποψη, ότι οι πρόγονοί μας που αποίκησαν τη Γριτσιάνη, ήταν από μέσα από τα Γιάννενα, από το Μέτσοβο και από τα Ζαγοροχώρια της Ηπείρου, από τα Άγραφα και τα Φραγκιανά (Καταραχιάς), από το Ξυλοπάρικο από τον Μαχαλά- Κασνένι, μα και από τη Γούρα και άλλα χωριά της Καρδίτσας. Ακόμα από την Αράχωβα και τα Γαλανέικα-παλιά- της Λαμίας. Επίσης από την Παραβόδα, Περσεβά και Καραβασαρά της Αμφιλοχίας, όπου έδρασε ο Τσέλιος Τρομβούκης, αλλά και από το Κλειτσό της Ευρυτανίας. Πρώτος σταθμός λοιπό το χωριό που λεγόταν Γριτσάνη ή Γρατσάνη και ήταν χτισμένο ανάμεσα στην ανατολική κοιλάδα του Αλιάκμονα και σύρριζα στη δυτική πλευρά των Πιερίων, με τα ξακουστά αμπέλια και την μεγάλη του κτηνοτροφία. Δεν πέρασαν πολλά χρόνια και μετά από μια φοβερή επιδρομή των Γκέκηδων και των Κουνιάρων εγκατέλειψαν τον κάμπο και αναζήτησαν καταφυγή (εξ ου και το όνομα Καταφύγι) στα κοντινά βουνά των Πιερίων όπου στη θέση «Κεφαλόκαρδο» πρώτα έχτισαν λιγοστά ως επί το πλείστον ξύλινα σπίτια και λόγο του ανθυγιεινού κλίματος το εγκατέλειψαν γρήγορα για να μετακινηθούν βορειοανατολικά σε ένα οροπέδιο με πολλά νερά και καταπληκτικό κλίμα, όπου και έχτισαν το χωριό τους καλά κρυμμένο από τα μάτια των Τούρκων και των συμμοριών τους. Είναι εξακριβωμένο ότι το Καταφύγι κτίστηκε πριν το 1670 αφού υπάρχει απόφαση του Ιεροδικείου Βέροιας του 1672 στις 28 Μαρτίου που αναφέρεται στην καταδίκη δύο βοσκών που κατάγονταν από το Καταφύγι Σερβίων. Το Καταφύγι ήκμασε από το 1850 περίπου μέχρι και την Καταστροφή του στα 1943 στις 23 του Δεκέμβρη από τους Γερμανούς, όταν και πυρπολήθηκαν όλα του τα σπίτια ενώ οι κάτοικοί του εκτοπίστηκαν στα καμποχώρια της Κοζάνης. Στην μεγάλη του άνθιση είχε πάνω από 600 σπίτια και 3000 χιλιάδες κατοίκους. Σήμερα είναι ένα ζηλευτό θέρετρο που σφύζει από ζωή και κίνηση τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο κύριος όγκος των Καταφυγιωτών διαμένει στην Κατερίνη, σε έναν συνοικισμό με το όνομα Καταφύγι όπου και έγινε η αποκατάσταση των πυροπαθών στη δεκαετία του ’50. Έτσι στη φιλόξενη Πιερική γη ξανάχτισαν τα νοικοκυριά τους, ρίζωσαν και άνθισαν τόσο οικονομικά όσο και πολιτιστικά, προσφέροντας πολύπλευρα στην τοπική ανάπτυξη.
ΠΗΓΗ
