ΔΑΒΑΚΗΣ ή ΚΑΤΣΙΜΗΤΡΟΣ ΠΟΙΟΣ ΕΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ '40;

ΕΠΙΚΑΙΡΕΣ ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΕΣ: ΔΑΒΑΚΗΣ ή ΚΑΤΣΙΜΗΤΡΟΣ; Ποιός εδημιούργησε το Έπος του ΄40;

ΚΑΘΕ χρόνο, στην επέτειo του ΟΧΙ, κάνουμε την ίδια διαπίστωση: Πίσω από την κoρυφή της δόξας, στην άλλη πλευρά του λόφου, χαίνουν ακόμα κάποιες βαθιές πληγές, που μετoυσιώνονται σε κρίσιμα ερωτηματικά: - Γιατί δοξάζεται ο Δαβάκης, εις βάρος της υστεροφημίας του Κατσιμήτρου και κάποιων άλλων ηγητόρων; Ας σταθούμε σ' αυτό το ερώτημα, που επανέρχεται σroν Τύπο και στους πανηγυρικούς, αλλά απάντηση δεν παίρνει. «Δεν άκουσα ποτέ μέχρι σήμερα από τους ομιλητές των παvηγυρικών να μνημονεύουν τα ονόματα των κυρίων συvτελεστών του θριάμβου, δηλ. των υποστρατήγων Χαρ. Kατσιμήτρου και Βασ. Βραχνού, του γενναίου ταγματάρχη - τότε - Ι. Καραβία ή και άλλων που δεν αναφέρω σ' αυτό το κείμενο» έγραφε στο περιοδικό "ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ", τον Οκτώβρη του 1997, ο αντιστράτηγος Δημ. Λιμνιάτης, για να καταλήξει με την απoρία: «Εμείς γιατί είμαστε δέσμιοι των παθών μας;» Kαι για τον Κατσιμήτρο πιστεύουμε, ότι η ιστορία έχει ττλέoν απoφανθεί: Είναι ο πρωταγωνιστής. Ιδού - συvοπτικά - μερικές μαρτυρίες: «Ο Κατσιμήτρος, γράφει ο Άγγελος Τερζάκης (Ελληνική Eποπoιΐα) κι αφού έλαβε τη διαταγή του Γεν. Στρατηγείου, δεν άλλαξε απόφαση. Είχε πει πως θα δώσει τη μάχη στο Καλπάκι - θα την έδινε εκεί ... Αποφάσισε να κάνει χρήση της αρχικής ελευθερίας που του είχε αναγνωρίσει το Στρατηγείο ... Η ευθύνη που αναδεχόταν σαν πολέμαρχος ήταν τεράστια: Ευθύνη απέναντι στο σύνολο του Αγώνα, απέναντι στην Ελλάδα, απέναντι στην Ιστορία. Είχε το σθένος να την αναλάβει. Εδώ είναι που φάνηκε αρχηγός». Ο Σπύρος Μελάς - πολεμικός απεσταλμένος τότε - αφού σκιτσάρει με την εύγλωττη πένα του τη φυσιογνωμία του Κατσιμήτρου, θα μας αποκαλύψει τα ακόλουθα: «Επί μία ολόκληρη εβδομάδα δεν κοιμήθηκε. Γύριζε νύχτα - μέρα στις γραμμές μας, στις πυροβολαρχίες, στο πεζικό, παντού. Ήρθαν στιγμές που, ενώ μιλούσε, το κεφάλι του έγερνε και τα μάτια του κλείνανε μονάχα τους από τη νύστα. Το αποτέλεσμα όμως ήταν υπέροχο» (Σπ. Μελά: Η δόξα του '40). Αλλά και αυτός ο αρχιστράτηγος Αλ. Παπάγος (που αργότερα θ' ακούσει σφοδρές επικρίσεις) στο βιβλίο του "Ο πόλεμος της Eλλάδoς" θα ομολογήσει την αλήθεια: «Aι προσπάθειαι του εχθρού προς κατάληψιν της τοποθεσίας Ελαίας (Καλπάκι) διήρκεσαν μέχρι της 9ης Νοεμβρίου και απέτυχαν άπασαι». ΤΑ ΕΠΑΙΞΕ ΟΛΑ ΓΙΑ ΟΛΑ Στην "Επίτoμη Ιστορία του Ελληνοϊταλικού - Ελληνογερμανικού πολέμου 1940-41" (έκδοση ΓEΣ-ΔIΣ) διαβάζουμε: «Το Γεν. Στρατηγείο, εξαιτίας της δυσμενούς εξελiξεως του αγώνα των ελληνικών τμημάτων στην Πίνδo, uπενθύμισε στην \/ΙΙΙ Μεραρχία την κύρια αποστολή της, που ήταν η απαγόρευση του άξονα Ιωάννινα - Μέτσοβο -Καλαμπάκα, πλην όμως αυτή (σ.σ. διάβαζε: ο διοικητής της Κατσιμήτρος) παρέμεινε στην αρχική της απόφαση, δηλ. τη διατήρηση της τοποθεσίας Ελαίας - Καλαμά». Είναι φανερό πως ο Κατσιμήτρος τα έπαιξε όλα για όλα, γιατί πίστευε, πρώτα στον μεγάλο Θεό της Ελλάδας (όπως μαρτυρείται) και ύστερα στους άνδρες του, που ήταν, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, Ηπειρώτες και, πριν απ' όλα, πολεμούσαν για τις εστίες τους και για τους τάφους των παππούδων και των γονιών τoυς. Aλλά φαίνεται πως το Γεν. Στρατηγείο ήτανε μακριά νuχτωμένo. Δεν υπολόγιζε στον παράγοντα "ψυχή", που κάστρα καταλεί και τύραννους γκρεμίζει. Ο αντιστράτηγος Παν. Πετρουτσόπουλος μιλάει απερίφραστα: «Η ανωτάτη στρατιωτική ηγεσία διέτασσε άμυναν εις τον κάτω ρουν του Αράχθου... Το Έπος εδημιoυργήθη ουχί παρά της ανωτάτης ηγεσίας, η oπoία είχε θέσει ως σκοπόν μόνον την διάσωσιν της τιμής των όπλων. Το Έπoς εδημιουργήθη παρά του στρατηγού Κατσιμήτρου και ετέρων αξίων ηγητόρων της Δυτικής Μακεδονίας. Η ανωτάτη ηγεσία ερρυμουλκήθη προς τα εκεί . .» (Μερικαί άγνωστοι σελίδες του έπους της Αλβανίας - Έκδοση του 1958). Όμως, ο μεγάλος κεραυνός κατά της ανωτάτης ηγεσίας έπεσε στις 20 Απριλίου 1977, στην αίθουσα τελετών της Αρχαιολογικής Εταιρείας, στην Αθήνα, όταν o καθηyητής Αλεξ. Τσουκανέλης, έφεδρoς γιατρός το 1940, μίλησε με θέμα: "Χαράλαμπος Κατσιμήτρος, προμάχος της Ηπείρου". Η ομιλία που εκδόθηκε σε βίβλίο, όπου στήνει το τρόπαιο του παραγνωρισμένου διοικητή της 8ης Μεραρχίας και κατακεραυνώνει το "Κέντρο", δηλαδή την τότε κυβέρνηση και το Γεν. Στρατηγείο, με τα εξής: «Ο Κατσιμήτρος, ξέρovτας καλά τι χαρτί κρατούσε, πίστευε στη Νίκη. Το Κέντρο, που δεν το ήξερε ή δεν θέλησε να το πληροφορηθεί, δεν πίστευε στη Νίκη». ΥΠΕΡΕΒΗΤΕ ΤΑΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΑΣ ΜΑΣ Μετά τον άθλο του Κατσιμήτρου, το "Κέντρο" (είτε πίστευε είτε δεν πίστευε στη Νίκη) μίλησε. Και είπε αυτό που έπρεπε να πει. Είδαμε, πιο πάνω, την ομολογία του αρχιστράτηγου. Ας δούμε τι είπαν δύο πρόσωπα του πολιτικού κόσμου, κατ΄ εξοχήν αρμόδια. Ο Ιωάννης Μεταξάς, στις 21/11/40 θα τονίσει: «Σκληροί αγώνες άρχισαν ευθύς εξ αρχής και το πρώτον βάρος του πολέμου έπεσεν εις τον στρατόν της Ηπείρου, του οποίου η σθεναρά αντίστασις εκάλυψεν την επιστράτευσιν και την συγκέντρωσιν των πολεμικών μας δυνάμεων». Και ο Ν. Παπcδήμας, υφυπουργός Στρατιωτικών, θ' απευθυνθεί, στις 19/11/40, στον Κατσιμήτρο με αυτά τα λόγια: «Υπερέβητε τας προσδοκίας μας. Όχι μόνον τους εκρατήσατε εις την γραμμήν της αντιστάσεως και μας εδώσατε τον καιρόν της Γενικής Επιστρατεύσεως, αλλά ανελάβατε και αντεπίθεσιν». Αλλά δεν θα παραλείψουμε να παραθέσουμε και την αυθεντική μαρτυρία ενός δαφνοστεφούς "στρατιώτη", τoυ μετέπειτα διοικητού της ΙΙΙ Ορεινής Ταξιαρχίας του Pίμιvι Θρασ. Τσακαλώτου. Στο βιβλίο τoυ "Σαράvτα χρόνια στρατιώτης της Ελλάδος", γράφει για τον Κατσιμήτρο: «Ο διοικητής της 8ης Μεραρχίας, συνετός, ψύχραιμος και ικανός ηγήτωρ, είχεν αναλάβει την άμυνα ενός τομέως που εξετείνετο από το Ιόνιον μέχρι Σαρανταπόρου. Ζήτημα συμπτύξεως ποτέ δεν έθεσε ... Επάνω στο ζήτημα αυτό έχουν γiνει πολλαί συζητήσεις, αν ήταν πρωτοβουλία του Μεράρχου ή του Γεν. Στρατηγείου. Αυτό είναι τώρα πια απολύτως ξεκαθαρισμέvο. 'Ηταν πρωτοβουλία του ψυχραίμου αυτού Mεράρxoυ. Δεν διέταξε σύμπτυξη». Υπάρχουν, βέβαια, κι εκείνοι που μίλησαν για "σκoπιμότητες", εις βάρος του Κατσιμήτρου, όπως π.χ. ο ταξίαρχος ε.α. Κων. Πανταζής, ο οποίος γράφει σε επιστoλή του προς την "ΙΣΤΟΡΙΑ" (τ. 52). «Η σύγκρισις επαληθεύει το γεγονός, ότι εις Πίνδον ήτο κυρίως αγών κόπων και αντoxής εις τας συνεχείς κινήσεις των τμημάτων εις απρόσιτα βουνά, με βροχές, χιόνια και παντοειδείς στερήσεις. Αντιθέτως, εις Ήπειρον ήτο συνεχής μάχη με την φωτιά και τον σίδηρo, υπό τας αυτάς καιρικάς συνθήκας και στερήσεις. Η προσφορά, συνεπώς των μονάδων της VΙΙΙ Μεραρχίας εις τον αγώνα υπήρξεν μεγάλη και εβάρυνε περισσότερον διά την επίτευξιν της νίκης εις την δίδυμον μάχην. Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια, ασχέτως αν μερικοί ιστορικοί, δια λόyoυς σκοπιμότητος, έδωσαν μεγαλυτέραν έμφασιν εις τον αγώνα της Πίνδου». 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΚΑΡΟΝΑΣ

ΠΗΓΗ