Ἡ 8η Μεραρχία Ἠπείρου πρόμαχος τῆς ἐλευθερίας
Ὁ ἐκκωφαντικός θόρυβος τοῦ τηλεφώνου σπάζει τή σιωπή τῆς μοιραίας νύχτας. 28η Ὀκτωβρίου 1940, ὥρα 3.45΄ πρίν ἀπό τό χάραμα. Ὁ διοικητής τῆς 8ης Μεραρχίας Ἠπείρου ὑποστράτηγος Χαράλαμπος Κατσιμῆτρος μόλις πληροφορεῖται ἀπό τό Γενικό Ἐπιτελεῖο γιά τίς ἰταμές ἀξιώσεις τῆς Ἰταλίας, σθεναρά ἀπαντᾶ: «Δύναμαι
νά βεβαιώσω ὑπευθύνως τόν κ. ἀρχηγόν τοῦ Γεν. Ἐπιτελείου, καί τονίζω
τοῦτο ἰδιαιτέρως, ὅτι δέν θά περάσουν οἱ Ἰταλοί ἀπό τό Καλπάκι...». Ἀπό τό ἄλλο ἀκουστικό ἀκούγεται ἡ καρδιόβγαλτη εὐχή: «Στρατηγέ μου, καλήν ἐπιτυχίαν!».
Κι ὁ ἀντρειωμένος διοικητής, πού κουβαλᾶ πάνω του ὁλόκληρη ἱστορία, ἀφοῦ πῆρε μέρος σέ βαλκανικούς πολέμους, σέ μακεδονικά μέτωπα, σέ μικρασιατικές ἐκστρατεῖες, σπεύδει ἀμέσως νά συντάξει τήν πρώτη του πολεμική διαταγή:
«Ἀξιωματικοί καί ὁπλῖται τῆς 8ης Μεραρχίας,
Ὁ πρέσβυς τῆς Ἰταλίας ἐν Ἀθήναις ἐζήτησεν ἀπό τήν κυβέρνησιν ἡμῶν νά εἰσέλθῃ ἰταλικός στρατός εἰς τό ἔδαφός μας.
Ἡ κυβέρνησις ἀπέρριψε τήν αἴτησιν ταύτην, καί διέταξεν ἀντίστασιν καί ἀπόκρουσιν τῆς εἰσβολῆς.
Ἤδη διανοίγεται τό στάδιον τῆς ἐκτελέσεως τοῦ ὑπερτάτου πρός τήν πατρίδα καθήκοντος, δι’ ἀντιστάσεως, μέχρις ἐσχάτων, συμφώνως πρός τό σχέδιον ἐνεργείας.
Ἀμυνθῆτε τοῦ ἱεροῦ πατρίου ἐδάφους μετά φανατισμοῦ ἐναντίον τοῦ ἐπιδρομέως, ὅστις ἦλθε νά προσβάλῃ τοῦτο ἀναιτίως.
Ἀναμνησθῆτε τῶν ἐνδόξων παραδόσεων τοῦ Ἔθνους μας καί πολεμήσατε μετά λύσσης κατά τοῦ ἐχθροῦ...».
Μέ ἄκρατο ἐνθουσιασμό χαιρετίστηκε ἡ διαταγή. Κι ὁ ἀδυσώπητος ἀγώνας ἀρχίζει. Ἰσχυρά ἐχθρικά τμήματα πεζικοῦ χτυποῦν αἰφνιδιαστικά ἀπό τίς 5.30΄ τό πρωί ὁλόκληρο τό μέτωπο τῆς Μεραρχίας. «Μέ ὅλα τους τά πυροβολικά οἱ Ἰταλοί ἔρριχναν σέ πλάτος καί σέ βάθος. Κοκκίνιζε ὁ ὁρίζοντας μέ τήν τρεμουλιαστή, πένθιμη ἀντιφεγγιά τοῦ χαλασμοῦ, τό ἔδαφος ἔτρεμε. Κι ὁ ἕλληνας φαντάρος στεκόταν ἀπορημένος, μέ τό τουφέκι ἀκόμα κρύο στή χούφτα του, κοίταζε κι ἀναρωτιόταν ποιό τάχα πάθος νά εἶχε ξυπνήσει μονομιᾶς ἐκεῖ ἀντίκρυ, καί γιατί. Ὅ,τι καί νά τοῦ εἶχαν πεῖ, ὅ,τι καί νά περίμενε, ἦταν λίγο γιά νά ἐξηγήσει τοῦτο τό βάναυσο ξέσπασμα μέσα στό βαθύ τόν ὄρθρο», ὑπογραμμίζει στό ἔργο του «Ἑλληνική Ἐποποιΐα 1940-1941» ὁ αὐτόπτης μάρτυρας τοῦ πολέμου, ὁ Ἄγγελος Τερζάκης.
Ἡ μάχη ἔχει ἀνάψει. Πυροβολισμοί, ἀνατινάξεις, βόμβες σείουν τήν ἠπειρωτική γῆ. Ὁ Ἰταλός δέν πιστεύει στά μάτια του. Ἦταν σίγουρος πώς δέν θά συναντοῦσε ἀντίσταση. Λογάριαζε πώς ὁ Ἕλληνας θά παρέλυε σάν ἀντίκρυζε τίς πυκνές ἰταλικές φάλαγγες, τούς μοτοσυκλετιστές, τά θωρακισμένα αὐτοκίνητα. Ἕνας ἰταλός ἀξιωματικός τό πρωί τῆς 28ης Ὀκτωβρίου ὑπερφίαλα διακήρυττε στό Πεπέλι, κοντά στήν Κακαβιά: «Αὔριο βράδυ θά πάρω τόν καφέ μου στά Γιάννενα». Μά καί τό Γενικό Ἐπιτελεῖο, βλέποντας τήν ἀριθμητική ὑπεροχή τοῦ ἀντιπάλου, εἶχε τονίσει στήν 8η Μεραρχία πώς δέν ἀναμένει ἀπ’ αὐτήν νίκες, ἀλλά νά σώσει τήν τιμή τῶν ἑλληνικῶν ὅπλων.
Περνοῦν οἱ δύο πρῶτες σκληρές μέρες τοῦ πολέμου κι ὁ δρόμος παραμένει κλειστός γιά τόν εἰσβολέα. Ἄγρυπνος στίς ἐπάλξεις ὁ διοικητής Κατσιμῆτρος ἔχει διατάξει σέ ὅλες τίς μονάδες ν’ ἀμύνονται μέ πεῖσμα κι ἐπιμονή ἀκατάβλητη. Ἡ πιό κρίσιμη πράξη τῆς ἱστορίας παίζεται σέ μιά θέση “κλειδί”: Ἐλαία (Καλπάκι) - Καλαμᾶς ποταμός. Ἄν τήν πατήσει ὁ ἐχθρός, τραβάει ἴσα κατά τά Γιάννενα. Μέ λύσσα διεξάγονται ἀλλεπάλληλες μάχες. Ὁ Ἰταλός μέ τ’ ἅρματα μάχης, τόν μεγάλο ὄγκο πυροβολικοῦ, τ’ ἀεροπλάνα του κάνει ἐπίδειξη δυνάμεως.
Μά ὅσο κυλοῦν οἱ μέρες καθηλώνεται, ἀποσύρεται ἀπό τίς θέσεις τῆς ἄμυνάς του. Διαπιστώνει πώς δέν νικάει ὁ τεράστιος ἀριθμός, ὁ ἄψυχος ὄγκος τοῦ σιδήρου ἀλλά ἡ ἀνδρεία, ἡ χαλύβδινη θέληση, ἡ κραυγή τοῦ δικαίου. Τούτη τήν ἀλήθεια διατρανώνει τό ἀκόλουθο ἰταλικό ραδιογράφημα, ὅπως τό ἔπιασαν οἱ ἀσύρματοι τῆς 8ης Μεραρχίας: «Οἱ Ἕλληνες, οἵτινες εἶναι γνωστοί διά τό πεῖσμα καί τήν ἐπιμονήν των, ὠργάνωσαν ἀπό τοῦ καιροῦ τῆς εἰρήνης τό φύσει τραχύ καί ἀνώμαλον ἔδαφος τῆς Ἠπείρου μετά τοιαύτης μεθοδικότητος καί ἐπιμελείας, ὥστε κάθε βράχος ἀποτελεῖ μίαν φωλεάν πολυβόλων καί κάθε σπήλαιον μίαν θέσιν ἀμύνης...».
Ἀναστέλλουν πλέον οἱ στρατιῶτες τοῦ Μουσολίνι τίς ἐπιθετικές τους ἐνέργειες καί παίρνουν διάταξη ἀμυντική. Μέσα σέ λίγες μέρες κονιορτοποιεῖται τό σχέδιο ἐπιχειρήσεων, πού εἶχε καταστρώσει ὁ στρατηγός Πράσκα, ὁ ἀνώτατος διοικητής τῶν ἰταλικῶν δυνάμεων: ἐπίθεση αἰφνιδιαστική στήν Ἤπειρο μέ κατεύθυνση Καλπάκι-Ἰωάννινα-Πρέβεζα. Ὁ ἴδιος χαρακτηρίζει «ἄγρια» τήν ἀντίσταση τῶν Ἑλλήνων στά ἠπειρωτικά βουνά. Πανηγυρίζει τό Γενικό Ἐπιτελεῖο μας γιά τίς πρῶτες λαμπρές νίκες τῆς 8ης Μεραρχίας. Δέν τίμησε ἁπλῶς τά ὅπλα, ἀλλά ἀπό τήν ἄμυνα περνᾶ στήν ἐπίθεση. Ὁ κύριος συντελεστής τῆς ἐπιτυχίας στό Καλπάκι, πού ἀνύσταχτος συντόνιζε ἐνέργειες καί κινήσεις, παρακολουθοῦσε τήν τιτανομαχία καί κακοπαθοῦσε μαζί μέ τούς προμάχους τῆς ἐλευθερίας, ὁ ὑποστράτηγος Κατσιμῆτρος, μέ σκιρτήματα χαρᾶς ἐκδίδει στίς 18 Νοεμβρίου τήν ἡμερήσια διαταγή του: «... Ἤδη ὁλόκληρος ἡ Μεραρχία ἀναλαμβάνει ἀπό σήμερον γενικήν ἀντεπίθεσιν ἐφ’ ὁλοκλήρου τοῦ Μετώπου της καί δι’ ὅλων σχεδόν τῶν δυνάμεών της. Ἰδού ἡ ἡμέρα τήν ὁποίαν ἐπεριμέναμεν, διά νά δώσωμεν τό καίριον πλῆγμα κατά τοῦ ἐχθροῦ καί νά τόν ἐκδιώξωμεν τοῦ πατρίου ἐδάφους μας. Ἰδού στάδιον δόξης καί θριάμβου ἐθνικοῦ!». Πραγματικά, στό ἀπόγειο τῆς δόξας της φθάνει ἡ 8η Μεραρχία. Ὕστερα ἀπό σφοδρές νικηφόρες μάχες κατά τῶν ἐπιδρομέων πατᾶ τό βορειοηπειρωτικό ἔδαφος, ἀπελευθερώνει ἑλληνικές πόλεις καί φτάνει μέχρι τή γραμμή Τεπελενίου-Χειμάρρας. Πατριωτικές ἐξάρσεις,τιμές, χαρές, ἐπευφημίες γεύονται οἱ λεβέντες φαντάροι μας.
Χρυσές, ἔνδοξες οἱ σελίδες τῆς ἐποποιΐας τοῦ ᾿40. Δύο τείχη ἀπόρθητα, δύο κάστρα ἀπρόσβλητα, κυματοθραῦστες τοῦ ἰταλικοῦ σμήνους, ἡ Πίνδος καί ἡ Ἤπειρος. Τό ἀπόσπασμα Πίνδου μέ διοικητή τόν συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Δαβάκη καί ἡ 8η Μεραρχία Ἠπείρου μέ διοικητή τόν ὑποστράτηγο Χαράλαμπο Κατσιμῆτρο ὄρθωσαν τό ἀνάστημά τους, ἀνέμισαν τό σπαθί τους καί μέ τήν πεισματική τους ἀντίσταση, τίς ἀξιοσημείωτες ἐπιτυχίες τους βροντοφώναξαν στούς εἰσβολεῖς πώς δέν θά περάσουν, δέν θά πατήσουν τήν ξένη γῆ, τά πάτρια χώματα πού δέν τούς ἀνήκουν, δέν τούς γνωρίζουν.
ΠΗΓΗΚι ὁ ἀντρειωμένος διοικητής, πού κουβαλᾶ πάνω του ὁλόκληρη ἱστορία, ἀφοῦ πῆρε μέρος σέ βαλκανικούς πολέμους, σέ μακεδονικά μέτωπα, σέ μικρασιατικές ἐκστρατεῖες, σπεύδει ἀμέσως νά συντάξει τήν πρώτη του πολεμική διαταγή:
«Ἀξιωματικοί καί ὁπλῖται τῆς 8ης Μεραρχίας,
Ὁ πρέσβυς τῆς Ἰταλίας ἐν Ἀθήναις ἐζήτησεν ἀπό τήν κυβέρνησιν ἡμῶν νά εἰσέλθῃ ἰταλικός στρατός εἰς τό ἔδαφός μας.
Ἡ κυβέρνησις ἀπέρριψε τήν αἴτησιν ταύτην, καί διέταξεν ἀντίστασιν καί ἀπόκρουσιν τῆς εἰσβολῆς.
Ἤδη διανοίγεται τό στάδιον τῆς ἐκτελέσεως τοῦ ὑπερτάτου πρός τήν πατρίδα καθήκοντος, δι’ ἀντιστάσεως, μέχρις ἐσχάτων, συμφώνως πρός τό σχέδιον ἐνεργείας.
Ἀμυνθῆτε τοῦ ἱεροῦ πατρίου ἐδάφους μετά φανατισμοῦ ἐναντίον τοῦ ἐπιδρομέως, ὅστις ἦλθε νά προσβάλῃ τοῦτο ἀναιτίως.
Ἀναμνησθῆτε τῶν ἐνδόξων παραδόσεων τοῦ Ἔθνους μας καί πολεμήσατε μετά λύσσης κατά τοῦ ἐχθροῦ...».
Μέ ἄκρατο ἐνθουσιασμό χαιρετίστηκε ἡ διαταγή. Κι ὁ ἀδυσώπητος ἀγώνας ἀρχίζει. Ἰσχυρά ἐχθρικά τμήματα πεζικοῦ χτυποῦν αἰφνιδιαστικά ἀπό τίς 5.30΄ τό πρωί ὁλόκληρο τό μέτωπο τῆς Μεραρχίας. «Μέ ὅλα τους τά πυροβολικά οἱ Ἰταλοί ἔρριχναν σέ πλάτος καί σέ βάθος. Κοκκίνιζε ὁ ὁρίζοντας μέ τήν τρεμουλιαστή, πένθιμη ἀντιφεγγιά τοῦ χαλασμοῦ, τό ἔδαφος ἔτρεμε. Κι ὁ ἕλληνας φαντάρος στεκόταν ἀπορημένος, μέ τό τουφέκι ἀκόμα κρύο στή χούφτα του, κοίταζε κι ἀναρωτιόταν ποιό τάχα πάθος νά εἶχε ξυπνήσει μονομιᾶς ἐκεῖ ἀντίκρυ, καί γιατί. Ὅ,τι καί νά τοῦ εἶχαν πεῖ, ὅ,τι καί νά περίμενε, ἦταν λίγο γιά νά ἐξηγήσει τοῦτο τό βάναυσο ξέσπασμα μέσα στό βαθύ τόν ὄρθρο», ὑπογραμμίζει στό ἔργο του «Ἑλληνική Ἐποποιΐα 1940-1941» ὁ αὐτόπτης μάρτυρας τοῦ πολέμου, ὁ Ἄγγελος Τερζάκης.
Ἡ μάχη ἔχει ἀνάψει. Πυροβολισμοί, ἀνατινάξεις, βόμβες σείουν τήν ἠπειρωτική γῆ. Ὁ Ἰταλός δέν πιστεύει στά μάτια του. Ἦταν σίγουρος πώς δέν θά συναντοῦσε ἀντίσταση. Λογάριαζε πώς ὁ Ἕλληνας θά παρέλυε σάν ἀντίκρυζε τίς πυκνές ἰταλικές φάλαγγες, τούς μοτοσυκλετιστές, τά θωρακισμένα αὐτοκίνητα. Ἕνας ἰταλός ἀξιωματικός τό πρωί τῆς 28ης Ὀκτωβρίου ὑπερφίαλα διακήρυττε στό Πεπέλι, κοντά στήν Κακαβιά: «Αὔριο βράδυ θά πάρω τόν καφέ μου στά Γιάννενα». Μά καί τό Γενικό Ἐπιτελεῖο, βλέποντας τήν ἀριθμητική ὑπεροχή τοῦ ἀντιπάλου, εἶχε τονίσει στήν 8η Μεραρχία πώς δέν ἀναμένει ἀπ’ αὐτήν νίκες, ἀλλά νά σώσει τήν τιμή τῶν ἑλληνικῶν ὅπλων.
Περνοῦν οἱ δύο πρῶτες σκληρές μέρες τοῦ πολέμου κι ὁ δρόμος παραμένει κλειστός γιά τόν εἰσβολέα. Ἄγρυπνος στίς ἐπάλξεις ὁ διοικητής Κατσιμῆτρος ἔχει διατάξει σέ ὅλες τίς μονάδες ν’ ἀμύνονται μέ πεῖσμα κι ἐπιμονή ἀκατάβλητη. Ἡ πιό κρίσιμη πράξη τῆς ἱστορίας παίζεται σέ μιά θέση “κλειδί”: Ἐλαία (Καλπάκι) - Καλαμᾶς ποταμός. Ἄν τήν πατήσει ὁ ἐχθρός, τραβάει ἴσα κατά τά Γιάννενα. Μέ λύσσα διεξάγονται ἀλλεπάλληλες μάχες. Ὁ Ἰταλός μέ τ’ ἅρματα μάχης, τόν μεγάλο ὄγκο πυροβολικοῦ, τ’ ἀεροπλάνα του κάνει ἐπίδειξη δυνάμεως.
Μά ὅσο κυλοῦν οἱ μέρες καθηλώνεται, ἀποσύρεται ἀπό τίς θέσεις τῆς ἄμυνάς του. Διαπιστώνει πώς δέν νικάει ὁ τεράστιος ἀριθμός, ὁ ἄψυχος ὄγκος τοῦ σιδήρου ἀλλά ἡ ἀνδρεία, ἡ χαλύβδινη θέληση, ἡ κραυγή τοῦ δικαίου. Τούτη τήν ἀλήθεια διατρανώνει τό ἀκόλουθο ἰταλικό ραδιογράφημα, ὅπως τό ἔπιασαν οἱ ἀσύρματοι τῆς 8ης Μεραρχίας: «Οἱ Ἕλληνες, οἵτινες εἶναι γνωστοί διά τό πεῖσμα καί τήν ἐπιμονήν των, ὠργάνωσαν ἀπό τοῦ καιροῦ τῆς εἰρήνης τό φύσει τραχύ καί ἀνώμαλον ἔδαφος τῆς Ἠπείρου μετά τοιαύτης μεθοδικότητος καί ἐπιμελείας, ὥστε κάθε βράχος ἀποτελεῖ μίαν φωλεάν πολυβόλων καί κάθε σπήλαιον μίαν θέσιν ἀμύνης...».
Ἀναστέλλουν πλέον οἱ στρατιῶτες τοῦ Μουσολίνι τίς ἐπιθετικές τους ἐνέργειες καί παίρνουν διάταξη ἀμυντική. Μέσα σέ λίγες μέρες κονιορτοποιεῖται τό σχέδιο ἐπιχειρήσεων, πού εἶχε καταστρώσει ὁ στρατηγός Πράσκα, ὁ ἀνώτατος διοικητής τῶν ἰταλικῶν δυνάμεων: ἐπίθεση αἰφνιδιαστική στήν Ἤπειρο μέ κατεύθυνση Καλπάκι-Ἰωάννινα-Πρέβεζα. Ὁ ἴδιος χαρακτηρίζει «ἄγρια» τήν ἀντίσταση τῶν Ἑλλήνων στά ἠπειρωτικά βουνά. Πανηγυρίζει τό Γενικό Ἐπιτελεῖο μας γιά τίς πρῶτες λαμπρές νίκες τῆς 8ης Μεραρχίας. Δέν τίμησε ἁπλῶς τά ὅπλα, ἀλλά ἀπό τήν ἄμυνα περνᾶ στήν ἐπίθεση. Ὁ κύριος συντελεστής τῆς ἐπιτυχίας στό Καλπάκι, πού ἀνύσταχτος συντόνιζε ἐνέργειες καί κινήσεις, παρακολουθοῦσε τήν τιτανομαχία καί κακοπαθοῦσε μαζί μέ τούς προμάχους τῆς ἐλευθερίας, ὁ ὑποστράτηγος Κατσιμῆτρος, μέ σκιρτήματα χαρᾶς ἐκδίδει στίς 18 Νοεμβρίου τήν ἡμερήσια διαταγή του: «... Ἤδη ὁλόκληρος ἡ Μεραρχία ἀναλαμβάνει ἀπό σήμερον γενικήν ἀντεπίθεσιν ἐφ’ ὁλοκλήρου τοῦ Μετώπου της καί δι’ ὅλων σχεδόν τῶν δυνάμεών της. Ἰδού ἡ ἡμέρα τήν ὁποίαν ἐπεριμέναμεν, διά νά δώσωμεν τό καίριον πλῆγμα κατά τοῦ ἐχθροῦ καί νά τόν ἐκδιώξωμεν τοῦ πατρίου ἐδάφους μας. Ἰδού στάδιον δόξης καί θριάμβου ἐθνικοῦ!». Πραγματικά, στό ἀπόγειο τῆς δόξας της φθάνει ἡ 8η Μεραρχία. Ὕστερα ἀπό σφοδρές νικηφόρες μάχες κατά τῶν ἐπιδρομέων πατᾶ τό βορειοηπειρωτικό ἔδαφος, ἀπελευθερώνει ἑλληνικές πόλεις καί φτάνει μέχρι τή γραμμή Τεπελενίου-Χειμάρρας. Πατριωτικές ἐξάρσεις,τιμές, χαρές, ἐπευφημίες γεύονται οἱ λεβέντες φαντάροι μας.
Χρυσές, ἔνδοξες οἱ σελίδες τῆς ἐποποιΐας τοῦ ᾿40. Δύο τείχη ἀπόρθητα, δύο κάστρα ἀπρόσβλητα, κυματοθραῦστες τοῦ ἰταλικοῦ σμήνους, ἡ Πίνδος καί ἡ Ἤπειρος. Τό ἀπόσπασμα Πίνδου μέ διοικητή τόν συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Δαβάκη καί ἡ 8η Μεραρχία Ἠπείρου μέ διοικητή τόν ὑποστράτηγο Χαράλαμπο Κατσιμῆτρο ὄρθωσαν τό ἀνάστημά τους, ἀνέμισαν τό σπαθί τους καί μέ τήν πεισματική τους ἀντίσταση, τίς ἀξιοσημείωτες ἐπιτυχίες τους βροντοφώναξαν στούς εἰσβολεῖς πώς δέν θά περάσουν, δέν θά πατήσουν τήν ξένη γῆ, τά πάτρια χώματα πού δέν τούς ἀνήκουν, δέν τούς γνωρίζουν.
Ἑλληνίς
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ...