Η Ευρυτανία κατοικήθηκε τουλάχιστον στη νεολιθική εποχή και ήταν τότε μια απροσπέλαστη χώρα, με άγρια ζώα και ακαλλιέργητη φύση. Η σπουδαιότερη ενασχόληση των κατοίκων ήταν αρχικά το κυνήγι, η συλλογή άγριων καρπών, μελιού, γεώμηλων, χόρτων και λαχανικών. Αργότερα ασχολήθηκαν και με τη βόσκηση των ζώων τους, που τους έδιναν δέρματα, μαλλιά, γούνες και κάρπες (μάλλινα σκεπάσματα). Έτρεφαν κυρίως γίδια, πρόβατα, λίγα βοοειδή και άλογα, χοίρους, όρνιθες, κουνέλια και κυψέλες.
Με τον καιρό άρχισαν να αναπτύσσουν τη γεωργία, καλλιεργώντας κυρίως σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη, βρίζα, κεχρί και από τα όσπρια ρεβίθια, φασόλια, φακές, μπιζέλια, κουκιά, αραποσίτι και πατάτα. Και από τα κηπευτικά καλλιεργούσαν λαχανικά, κρεμμύδια, σκόρδα, πράσα, κολοκύθια, τομάτες, αγγούρια και σπανάκια. Μέρος αυτών των προϊόντων οι κάτοικοι αντάλλασσαν με αλάτι και θαλασσινά, εμπορικά με γειτονικές περιοχές.
Από τα βασικά φαγητά στη διατροφή των Ευρυτάνων ήταν τα χοιρινά και τα παράγωγά τους, λόγω του υψομέτρου και του ψυχρού κλίματος, (κρέατα με λίπος, "μούκλο", τσιγαρίθρες, λουκάνικα και παστά χοιρινά). Γενικά όμως, η διατροφή τους ήταν υγιεινή, αφού περιελάμβανε δημητριακά, όσπρια, φρούτα, νωπά λαχανικά και άφθονο νερό.
Οι πίτες και τα σιταρένιο ψωμί ή η μπομπότα προτιμούνταν γιατί "κράταγαν πείνα". Η ζυμαρόπιτα (από καλαμπόκι), η κολοκυθόπιτα, η τυρόπιτα, η λαχανόπιτα τρώγονται ως βασικά φαγητά και σήμερα. Από τα ψωμιά η "μπομπότα" υποχώρησε σήμερα, αλλά όπου ζυμώνουν ακόμα το σιταρένιο ψωμί γίνεται σκληρό κι όχι καλά δουλεμένο για να κρατάει. Ακόμη από τη σιτάρια και το καλαμπόκι των χωραφιών έφτιαχναν χυλοπίτες, τραχανά κ.α.
Επίσης, τα κτηνοτροφικά προϊόντα συνόδευαν τη βασική διατροφή, (το γάλα και τα παράγωγά του: τυρί, γιαούρτι, "κατίκι" (τσαλαφούτι), "κλωτσοτύρι" κλπ.). Έτρωγαν ακόμα, αυγά, κυνήγι και πουλερικά, λίγες φορές τη βδομάδα και το πολύ μια με δυο φορές το μήνα κόκκινο κρέας. Όλα αυτά τα συνόδευαν με κρασί, πολλές φορές πέραν του μέτρου, τσίπουρο και "μούρο".
Παλιά φαγητά, (πολλά έχουν εγκαταλειφθεί)
Τρώγονταν παλιότερα κι έδιναν ζωή και δύναμη στους κατοίκους των βουνών μας. Σήμερα, πλην ελαχίστων, τα πιο πολλά δεν μπαίνουν πια στο τραπέζι, αφού άλλες είναι οι διατροφικές μας προτιμήσεις ή και δυνατότητες.
Η "μαμαλίγκα". Ήταν το πρωινό φαγητό, (να μην το πούμε ρόφημα), των ορεινών μας χωριών. Έβαζαν τον τέντζερη με ανάλογο νερό να βράσει. Μόλις το νερό άρχιζε να κοχλάζει έριχναν μέσα κοσκινισμένο μπομποτάλευρο, χωρίς να το ανακατέψουν. Το άφηναν λίγη ώρα να βράσει και μετά μ’ ένα ξύλο ή τον πλάστη του έκαναν μια τρύπα στη μέση. Αφού το άφηναν για λίγο, μετά άρχιζαν να το ανακατεύουν, για πολλή ώρα, ώσπου να γίνει ζυμάρι και βράσει καλά το αλεύρι. Όταν τελείωνε όλη αυτή η διαδικασία, κατέβαζαν τη «μαμαλίγκα» απ’ τη φωτιά κι έβαζαν σ’ ένα τηγάνι αρκετό λάδι και ψιλοκομμένο κρεμμύδι, το καβούρντιζαν και μετά το έριχναν στην «μαμαλίγκα» και την ανακάτευαν. Η "μαμαλίγκα", ήταν έτοιμη για διανομή. Η «μαμαλίγκα» συνηθίζονταν για πρωινό το χειμώνα και κυρίως όταν έκανε παγωνιά ή φυσούσε βοριάς. Ήταν φαγητό ιδιαίτερα αγαπητό στα παιδιά.
Τα "μπιρμπιλόνια". Κι άλλο πρωινό φαγητό. Έβαζαν πρώτα νερό να βράσει και μετά με αλεύρι σιταρίσιο έκαναν ζυμάρι ξυροζυμωμένο, που το χώριζαν σε πολλά μικρά κομματάκια. Αυτά τάριχναν στο νερό και όταν άρχιζε να βράζει, έριχναν και λίγο λάδι. (Ήταν χειμωνιάτικο φαγητό ).
Η "ζουματούρα" ή "παπάρα". Ότι ξερά ψωμιά έμεναν τάβαζαν σ’ ένα πιάτο με λίγο βούτυρο ή τυρί και στη συνέχεια έριχναν βραστό νερό. Εύκολο, νόστιμο και ευχάριστο πρωινό ή και βραδινό φαγητό.
Ο τραχανάς. Συνηθισμένο πρωινό ή βραδινό φαγητό, ακόμα και τώρα. Καλή ποιότητα τραχανά είναι αυτή που γίνεται με πρόβειο γάλα και χοντροαλεσμένο σιτάρι. Τραχανάς, γίνεται και με ξινόγαλο και με αλεύρι που ζυμώνεται με γάλα, περνάει από κόσκινο και ξηραίνεται στον ήλιο.
Ο "Σαρακοστιανός τραχανάς". Γίνεται με αλεύρι ζυμωμένο με νερό. Το ζυμάρι περνάει απ’ το κόσκινο και ξηραίνεται στον ήλιο. Αυτόν τον «σαρακοστιανό τραχανά» τον συνήθιζαν τις Σαρακοστές, την Τετάρτη και την Παρασκευή, που νήστευαν οι παλιοί.
(Τις πληροφορίες αντλήσαμε από σχετικό άρθρο του περιοδικού "ΧΩΡΙΑΤΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ").
ΠΗΓΗ
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ...