Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΛΕΙΤΣΟ

 Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ.
Κρίνοντας από τον πλούτο των κτισμάτων που σώζονται ως τα σήμερα, διαπιστώνουμε ότι η αρχιτεκτονική της εποχής έφτασε σε πολύ υψηλό επίπεδο, αν και ήταν τελείως εμπειρική. Βασιζόταν στη γνώση που σωρεύτηκε και εξελίχτηκε με το πέρασμα του χρόνου και μεταδιδόταν από γενιά σε γενιά. Αξιοποιούσε τις ιδιαιτερότητες της περιοχής, καθώς και τις ντόπιες δομικές πρώτες ύλες. Πουθενά δεν αναφέρεται κάποιος σπουδασμένος αρχιτέκτονας ή κατασκευαστής την εποχή αυτή. Αντιθέτως, πάρα πολλοί είναι οι μαστόροι που δημιούργησαν έργα αθάνατα, κατέχοντας σα μοναδικό εφόδιο την εμπειρική γνώση της δομής και της αντοχής των υλικών που χρησιμοποιούσαν .
Σε γενικές γραμμές, η παραδοσιακή λαϊκή αρχιτεκτονική της Ευρυτανίας δε διακρίνεται για τα ογκώδη στοιχεία. Όλα τα κτίσματα, οποιασδήποτε χρήσης, δεν έχουν τις διαστάσεις που βρίσκουμε σε ανάλογα κτίσματα άλλων περιοχών, που είναι κατασκευασμένα την ίδια χρονική περίοδο. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν είναι όλα ντόπια, δηλαδή πέτρα και ξύλο. Ελάχιστα είναι τα σιδερένια αντικείμενα που συναντάμε, κι αυτά κυρίως διακοσμητικά, ενώ το πήλινο κεραμίδι είναι δυσεύρετο.
Όλες οι κατασκευές είναι αισθητά επηρεασμένες από το φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είναι ενταγμένες. Εξ άλλου, η υιοθέτηση στοιχείων από το περιβάλλον και η προσαρμογή τους στην αρχιτεκτονική, είναι φαινόμενο ιδιαίτερα αισθητό στις ορεινές απομονωμένες περιοχές. Τα σπίτια είναι λιτά, φτιαγμένα από πέτρα και ξύλο σχεδόν αόρατα από μακριά, πάντα όμως σοφά προσανατολισμένα, έτσι ώστε να εκμεταλλεύονται τον λιγοστό ήλιο του χειμώνα. Οι εκκλησίες, μικρές χωρίς τρούλο και πάντα ρυθμού Βασιλικής και Βυζαντινού. Τα γεφύρια πέτρινα, με επίπεδες ράχες τις περισσότερες φορές, θεμελιωμένα πάνω σε βράχια για να μην παρασύρονται από τις κατεβασιές των ποταμών. Τα καλντερίμια, δουλεμένα έτσι που να έχουν κατά διαστήματα τοποθετημένες εγκάρσια στο έδαφος πέτρες, για προστασία ανθρώπων και ζώων από γλιστρήματα στον πάγο, αλλά και σαν αναβαθμούς λόγω του επικλινούς εδάφους. Οι κρήνες, εκτός από τις κούπες για τους ανθρώπους, έχουν χώρο όπου μπορούν να πίνουν νερό και τα υποζύγια, τα μοναδικά μέσα μεταφοράς τις εποχές εκείνες. Βρύσες, νεροτριβές και μαντάνια είναι σχεδόν πάντα στεγασμένα, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και τις ημέρες που οι καιρικές συνθήκες είναι δύσκολες .
Κατά περιόδους, όταν επαναπατρίζονταν οι πρώτοι μετανάστες, χάρη στα χρήματα και τις επιρροές που αυτοί έφερναν μαζί τους από τα αστικά κέντρα της εποχής και κυρίως από την Κωνσταντινούπολη, οι κατοικίες που χτίζονταν, γίνονταν περίπλοκες, με περισσότερα αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά στοιχεία.. Επίσης, οι δωρεές που δίνονται για εκκλησίες και για κοινωφελή κτίρια είναι μεγάλες, έτσι όταν τα χρήματα διατίθενται για εξ αρχής κατασκευές, αυτές είναι πιο προσεγμένες και με μεγαλύτερες διαστάσεις.
Οι μαστόροι που αναλαμβάνουν να χτίσουν τα μεγαλύτερα έργα, είναι Ηπειρώτες. Βέβαια, υπάρχουν και οι ντόπιοι, αλλά τη μεγαλύτερη φήμη έχουν οι Πυρσογιαννίτες και οι Τζουμερκιώτες μαστόροι, οι οποίοι έχουν φτιάξει στην Ευρυτανία πολλές και σημαντικές κατασκευές. Το γεγονός αυτό έχει σαν αναπόφευκτη συνέπεια ο αρχιτεκτονικός ρυθμός και νοοτροπία της περιοχής μας να έχει επηρεαστεί βαθύτατα από τον αντίστοιχο της Ηπείρου.

ΠΗΓΗ